Jaka kawa jest najzdrowsza?

Wiele osób nie wyobraża sobie poranka bez filiżanki kawy. Napój ten ceniony jest nie tylko ze względu na pobudzające właściwości kofeiny, ale też z uwagi na swój wyjątkowy smak i aromat. Z drugiej strony często mówi się o nim jako o używce, która może być szkodliwa dla organizmu. W tym artykule spróbujemy więc odpowiedzieć na pytanie, jaki wpływ na nasze zdrowie mają poszczególne rodzaje kawy.

Na samym początku warto obalić mit na temat szkodliwego wpływu kawy na zdrowie. Liczne badania potwierdzają, że jej umiarkowane spożycie może korzystnie oddziaływać na organizm. Hamuje na przykład rozwój różnych chorób (m.in. nowotworów, choroby Alzheimera i Parkinsona, demencji czy cukrzycy), a przy tym poprawia pamięć i koncentrację. Za większość tych zalet odpowiada najważniejszy składnik kawy, czyli kofeina. Poza nią ziarna zawierają także potas, magnez, sód i wapń. Nieprawdą jest więc, że napój ten wypłukuje ważne minerały czy odwadnia organizm - pod warunkiem oczywiście, że nie przekracza się zalecanych norm jego spożycia.

Za bezpieczną i korzystną dla organizmu dawkę uznaje się do 400 mg kofeiny na dobę. Odpowiada to maksymalnie 5 filiżankom kawy dziennie, przy czym jednorazowa porcja nie powinna zawierać więcej niż 200 mg kofeiny. Przekroczenie tych wartości mogłoby mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie, objawiając się choćby bezsennością, podwyższonym ciśnieniem krwi, problemami z trawieniem, bólami głowy czy uczuciem lęku i niepokoju. Warto też pamiętać, że w przypadku kobiet w ciąży i karmiących piersią spożycie kawy powinno być jeszcze niższe i wynosić maksymalnie 200 mg dziennie (2 - 3 filiżanki).

Choć generalnie można uznać, że kawa ma korzystny wpływ na ludzkie zdrowie, to różne jej rodzaje nie są sobie równe. Na sklepowych półkach znajdziesz bowiem kawę w rozmaitych formach. Każda z nich będzie odznaczała się nieco innymi właściwościami. Pod uwagę należy więc wziąć następujące podziały:

• Kawa zielona i palona - choć przyjęło się zaparzać kawę z ziaren poddanych już obróbce termicznej, to występują one także w surowej postaci.
• Arabica i robusta - to dwa odmienne gatunki ziaren kawowca, które dominują na rynku spożywczym.
• Kawa mielona i rozpuszczalna - kawę można parzyć ze świeżo mielonych ziaren lub przetworzonego już proszku.
• Kawa czarna i biała - dodatek mleka (lub innych składników) diametralnie zmienia właściwości spożywanej kawy.

Aby odpowiedzieć sobie na pytanie, która kawa jest najzdrowsza, w dalszej części naszego artykułu dokładnie przyjrzymy się wymienionym wyżej rodzajom tego naparu.

W procesie produkcji kawy ziarna są wypalane, wskutek czego nabierają charakterystycznej brązowej barwy. Ostatnio coraz popularniejsze staje się jednak spożywanie naparu z surowych, jeszcze zielonych ziaren. Jest on bogaty w kwas chlorogenowy, stanowiący silny przeciwutleniacz. Substancja ta wytrąca się podczas palenia ziaren, wobec czego w zwykłej czarnej kawie jej zawartość jest zdecydowanie niższa. Napój z zielonych ziaren obfituje również w witaminy z grupy B oraz magnez, potas, kwas salicylowy, kwas kawowy, garbniki i olejki eteryczne.

W efekcie kawa naturalna z zielonych ziaren doskonale stymuluje metabolizm, wspiera proces odchudzania, spowalnia starzenie się organizmu i zmniejsza ryzyko zachorowania na miażdżycę czy choroby wątroby. Ma działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, a przy okazji reguluje poziom cholesterolu, trójglicerydów i glukozy we krwi. Bez wątpienia jest więc zdrowsza niż klasyczna kawa palona.

Niestety niepalona kawa ma też swoje wady, a należy do nich przede wszystkim dość cierpki smak. Próżno oczekiwać od niej delikatnego aromatu, charakterystycznego dla małej czarnej. Nie jest również tak bogata w kofeinę, przez co ma słabsze właściwości pobudzające. 

Kupując w sklepie kawę, staniesz przed wyborem pomiędzy ziarnami arabica i robusta. Różnią się one między sobą zarówno wyglądem, jak i właściwościami. Za gatunek lepszej jakości uchodzi ten pierwszy, stanowiący nawet 70% upraw na świecie. Drugi odznacza się bardziej przystępnymi cenami oraz aromatami pożądanymi w niektórych mieszankach kaw. Który z nich jest jednak zdrowszy dla organizmu?

Trudno o jednoznaczne badania na ten temat. Mimo różnic w smaku i aromacie, kawy arabica i robusta w bardzo podobny sposób wpływają na organizm człowieka. Warto jednak zauważyć, że robusta odznacza się zauważalnie wyższą zawartością kofeiny (2,7% w porównaniu do 1,5%). Spożywana w dużych ilościach, mogłaby się więc okazać bardziej szkodliwa niż arabica, która zawiera ponadto nieco więcej antyoksydantów. Ostateczny wybór powinien jednak sprowadzać się wyłącznie do Twoich preferencji smakowych.

Kawę możesz zakupić w postaci ziarnistej, zmielonej bądź rozpuszczalnej. Jak się okazuje, Twój wybór będzie miał wpływ na prozdrowotne właściwości naparu. Im produkt bardziej naturalny i mniej przetworzony, tym lepszy dla organizmu. Łatwo się więc domyślić, że najkorzystniejszym rozwiązaniem okaże się kupno kawy w ziarnach, które zmielisz tuż przed parzeniem, zachowując pełną kontrolę nad jakością naparu. Przyda Ci się w tym celu profesjonalny sprzęt, taki jak ekspres ciśnieniowy, lub chociaż młynek do kawy ręczny DUKA GRIND stal nierdzewna z asortymentu naszego sklepu internetowego. Przygotowany w ten sposób napój będzie nie tylko zdrowszy, ale też zdecydowanie smaczniejszy i bardziej aromatyczny.

Alternatywne rozwiązanie polega na zakupie kawy już zmielonej bądź rozpuszczalnej. W tym pierwszym przypadku większość zdrowotnych właściwości ziaren zostanie zachowana. Aby napar miał jak najlepszy wpływ na organizm, warto zadbać o właściwe warunki jego przyrządzania. Możesz wykorzystać w tym celu tradycyjną kawiarkę lub zaparzacz typu french press. Wyeliminujesz wówczas problem fusów, które mogą podrażniać żołądek. Jeśli szukasz niezawodnego sprzętu do przygotowywania kawy parzonej, w sklepie DUKA czeka na Ciebie zarówno kawiarka na indukcję DUKA TRYCK czarna aluminium, jak i zaparzacz do kawy French Press DUKA KNOBB 800 ml biały pomarańczowy.

Za najmniej zdrową uznaje się kawę rozpuszczalną. Stanowi ona produkt w najwyższym stopniu przetworzony, w związku z czym jej właściwości ulegają pewnym zmianom. Z jednej strony jest uboższa w kofeinę i bogatsza w przeciwutleniacze. Z drugiej jednak kawa rozpuszczalna może zawierać znacznie więcej akrylamidu - rakotwórczego związku powstającego w procesie obróbki ziaren. Występuje on w każdej kawie palonej, ale nie w tak dużych ilościach. Kawa rozpuszczalna odznacza się też wysoką zawartością kwasu szczawiowego, który utrudnia wchłanianie metali, wobec czego odradza się ją osobom z chorobami układu moczowego i nerek.

Wszystkie opisane wyżej korzyści wynikające z picia kawy dotyczą samego naparu, a więc zwykłego espresso czy americano (ekstrakt z dodatkiem wody). Jeśli jednak pijasz kawy białe (np. cappuccino, latte itd.), całkowicie zmieniasz właściwości spożywanego napoju. Choć wartość energetyczna samej kawy jest zbliżona do zera, to nie można już tego powiedzieć o mleku, śmietance, lodach i innych składnikach dodawanych do naparu. Szczególnie negatywny wpływ na zdrowie może mieć cukier, który stanowi puste kalorie. Takie kawy z pewnością nie będą wspomagać procesu odchudzania i nie pozostaną obojętne dla Twojego poziomu cholesterolu.

Niektórzy mogą się również zastanawiać nad bezpieczeństwem spożywania kawy bezkofeinowej. Stanowi ona ciekawe rozwiązanie dla osób cierpiących na bezsenność, a także choroby serca czy nadciśnienie. Warto jednak zauważyć, że napój ten może zakłócać równowagę kwasowo-zasadową organizmu, a jego nadmierne spożycie prowadzi nieraz do zakwaszenia.

Biorąc pod uwagę całą powyższą klasyfikację, można stwierdzić, że najzdrowsza jest kawa zielona. Osoby, którym trudno będzie przekonać się do jej smaku, mogą natomiast sięgać po kawę ziarnistą lub mieloną. Za najmniej wartościowe uznaje się zazwyczaj kawy sypane, bezkofeinowe, a także wszelkie produkty instant typu "3 w 1" zawierające szkodliwe substancje chemiczne. Przygotowując swój ulubiony napar pamiętaj też, że dodatek mleka, cukru czy śmietanki nie pozostanie bez wpływu na jego zdrowotne właściwości.